Tweede Kerstdag is een moment van reflectie, een dag waarop de drukte van het kerstdiner is geweken en ruimte ontstaat voor bezinning. Veel mensen associëren Kerstmis met de geboorte van Jezus, maar wat weten we eigenlijk over hem? Buiten de canonieke evangeliën uit de Bijbel zijn er geschriften die een verrassend ander beeld van Jezus schetsen. De Nag Hammadi-geschriften, ontdekt in 1945, geven ons een uniek perspectief op Jezus als spirituele leraar en kosmische gids.
Een andere Jezus
In de Nag Hammadi-geschriften verschijnt Jezus niet primair als de Verlosser die door zijn dood de zonden van de mensheid wegneemt. In plaats daarvan is hij een mystieke leraar die geheime kennis (‘gnosis’) deelt. Zijn boodschap draait niet om geloof in zijn kruisdood, maar om het ontwaken van de innerlijke goddelijke kern die in ieder mens aanwezig is. Hij nodigt zijn volgelingen uit om voorbij de illusies van de materiële wereld te kijken en hun ware aard te ontdekken.
Een van de bekendste teksten uit de Nag Hammadi-collectie is het Evangelie van Thomas, dat bestaat uit 114 uitspraken van Jezus. Hierin zegt hij:
“Het Koninkrijk van God is binnenin en rondom jullie. Wanneer jullie jezelf kennen, zullen jullie bekend worden en beseffen dat jullie kinderen van de levende Vader zijn.”
Dit legt de nadruk op zelfkennis als de sleutel tot spirituele bevrijding.
De gnostische leer: gnosis en bevrijding
In de gnostische geschriften draait het om gnosis – diep innerlijk weten. Jezus wordt neergezet als een gids die deze kennis onthult aan hen die bereid zijn te luisteren. De verlossing die hij biedt, is geen belofte van een hemel na de dood, maar een innerlijke ontwaking die al tijdens het leven kan plaatsvinden. Volgens deze teksten zijn wij allen verbonden met het goddelijke licht, maar worden we gevangen gehouden door onwetendheid en de illusies van de materiële wereld.
Een belangrijke gnostische gedachte is dat de schepping niet het werk is van een almachtige, liefdevolle God, maar van een lagere godheid, de demiurg. Deze demiurg wordt gezien als de schepper van de materiële wereld, die imperfect en beperkt is. Jezus helpt zijn volgelingen om deze beperkingen te overstijgen en zich te richten op het licht van de ware God.
Jezus als kosmische leraar
In teksten zoals de Apocrief van Johannes en het Evangelie van Filippus zien we een Jezus die meer is dan een mens. Hij wordt beschreven als een kosmische figuur, een manifestatie van het goddelijke die de mensheid helpt herinneren aan hun ware aard. Hij spreekt in raadselachtige uitspraken, vaak in de vorm van paradoxen, om zijn volgelingen uit te nodigen om dieper na te denken.
Een voorbeeld uit het Evangelie van Thomas is deze intrigerende uitspraak:
“Wanneer je het lichaam hebt voortgebracht, zul je worden vernietigd. Maar als je de geest hebt voortgebracht, zul je worden gered.”
Deze woorden dagen ons uit om na te denken over onze prioriteiten: richten we ons op het tijdelijke en fysieke, of op het eeuwige en spirituele?
Maria Magdalena: de metgezel van Jezus
De gnostische geschriften bieden ook een vernieuwend perspectief op de relatie tussen Jezus en Maria Magdalena. In het Evangelie van Filippus wordt zij zijn “metgezel” genoemd en lijkt zij een bijzondere plek te hebben onder zijn discipelen. Zij ontvangt vaak diepgaande spirituele inzichten en wordt soms zelfs gepresenteerd als een symbool van de ziel die naar verlichting streeft.
Dit benadrukt een gelijkwaardige benadering van mannen en vrouwen in spirituele zin, wat in de context van die tijd revolutionair was.
De gnostische boodschap voor vandaag
Wat kunnen we vandaag leren van de gnostische Jezus? Zijn boodschap om naar binnen te keren en onszelf te kennen, is tijdloos. In een wereld vol afleidingen en materiële verlangens daagt hij ons uit om de verbinding met ons innerlijke licht te herstellen. Hij nodigt ons uit om de illusies van de buitenwereld te overstijgen en onze ware essentie te ontdekken.
Tweede Kerstdag, een dag van rust en reflectie, is een uitgelezen moment om stil te staan bij deze alternatieve visie op Jezus. Of je nu gelooft of niet, zijn oproep om jezelf en het goddelijke in jezelf te leren kennen, kan een bron van inspiratie zijn.
Tot slot
De gnostische Jezus biedt ons een frisse kijk op spiritualiteit: een die draait om persoonlijke groei, innerlijke vrijheid en een directe verbinding met het goddelijke. In plaats van dogma’s biedt hij een uitnodiging tot zelfonderzoek en bewustwording.
Misschien is dat wel de mooiste erfenis van Kerst: niet alleen het vieren van een historische figuur, maar ook het herinneren aan de innerlijke kracht en het licht dat we allemaal in ons dragen. Fijne Tweede Kerstdag! ⛄️
No responses yet