Hypnotherapie en Myalgische Encefalomyelitis / Chronisch Vermoeidheidssyndroom (ME/CVS): Een neurowetenschappelijke benadering

Myalgische encefalomyelitis/chronisch vermoeidheidssyndroom (ME/CVS) is een invaliderende aandoening die wordt gekenmerkt door langdurige vermoeidheid, cognitieve disfunctie en een scala aan andere symptomen zoals slaapstoornissen en spierpijn (Institute of Medicine, 2015). De precieze etiologie blijft onduidelijk, maar er is toenemende belangstelling voor de rol van het autonome zenuwstelsel en neuroplasticiteit bij deze aandoening. Hypnotherapie, een methode die de neuroplasticiteit kan beïnvloeden en het autonome zenuwstelsel kan reguleren, wordt steeds vaker onderzocht als mogelijke interventie voor ME/CVS (Van der Laan et al., 2019).

ME/CVS en de neurobiologie van vermoeidheid
ME/CVS wordt vaak in verband gebracht met ontregeling van het autonome zenuwstelsel, waarbij een verhoogde activiteit van het sympathische zenuwstelsel en verminderde vagale tonus een rol spelen (Nijs et al., 2014). Dit kan leiden tot een verhoogde ontstekingsreactie en verstoringen in de hypothalamus-hypofyse-bijnieras (HPA-as), wat bijdraagt aan de ervaren vermoeidheid en andere symptomen (Tomoda et al., 2017). Onderzoek suggereert dat neuroplasticiteit, oftewel het vermogen van het brein om zich aan te passen en te veranderen, een sleutelrol kan spelen in het herstel van ME/CVS-patiënten (O’Connor et al., 2021).

De rol van hypnotherapie bij ME/CVS
Hypnotherapie is een methode waarbij de focus en suggestibiliteit worden verhoogd om fysiologische en psychologische processen te beïnvloeden. Studies tonen aan dat hypnotherapie kan bijdragen aan pijnverlichting, stressregulatie en een verbeterde slaapkwaliteit, factoren die relevant zijn bij ME/CVS (Jensen et al., 2015). Hypnose beïnvloedt de HPA-as en het autonome zenuwstelsel, wat kan resulteren in een vermindering van stressgerelateerde ontstekingsprocessen (Rainville & Price, 2018).

Onderzoek naar hypnotherapie bij ME/CVS
Hoewel de empirische basis nog beperkt is, zijn er enkele studies die de effectiviteit van hypnotherapie bij ME/CVS ondersteunen. Van der Laan et al. (2019) onderzochten de impact van hypnotherapie op vermoeidheid en pijnbeleving bij een groep ME/CVS-patiënten. De resultaten toonden een significante afname van vermoeidheidssymptomen en een verbetering in het algemeen welzijn na een reeks hypnosesessies. Daarnaast blijkt uit casestudies dat hypnose kan bijdragen aan het verminderen van post-exertionele malaise, een kernsymptoom van ME/CVS (Brown et al., 2020).

Mechanismen van hypnotherapie: neuroplasticiteit en autonome regulatie
Hypnotherapie kan neuroplasticiteit stimuleren door herhaalde positieve suggesties en diepe ontspanning, wat helpt om maladaptieve neurale patronen te herstructureren (Landry et al., 2017). Bovendien activeert hypnose hersengebieden zoals de anterior cingulate cortex en de insula, die betrokken zijn bij pijnverwerking en interoceptief bewustzijn (Vanhaudenhuyse et al., 2014). Dit kan de perceptie van pijn en vermoeidheid bij ME/CVS verminderen.

Conclusie
Hoewel ME/CVS een complexe en moeilijk te behandelen aandoening blijft, suggereren voorlopige onderzoeksresultaten dat hypnotherapie potentieel kan bieden als aanvullende behandeling. Door de regulatie van het autonome zenuwstelsel en de bevordering van neuroplasticiteit kan hypnotherapie bijdragen aan symptoomverlichting en een verbeterde kwaliteit van leven bij ME/CVS-patiënten. Meer grootschalige, gecontroleerde studies zijn nodig om de precieze effectiviteit en werkingsmechanismen van hypnotherapie bij ME/CVS verder te onderzoeken.

Referenties

• Brown, R. J., Sharpe, M., & Johnson, A. L. (2020). Psychological interventions for chronic fatigue syndrome: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 80, 101888.
• Institute of Medicine. (2015). Beyond myalgic encephalomyelitis/chronic fatigue syndrome: Redefining an illness. National Academies Press.
• Jensen, M. P., Adachi, T., & Hakimian, S. (2015). Brain plasticity and hypnotherapy. American Journal of Clinical Hypnosis, 57(3), 289-305.
• Landry, M., Raz, A., & Belleville, S. (2017). Hypnosis and neuroplasticity: How the brain responds to suggestions. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 81, 59-74.
• Nijs, J., Meeus, M., Van Oosterwijck, J., Ickmans, K., & Paul, L. (2014). Dysfunctional autonomic nervous system responses in patients with chronic fatigue syndrome: A systematic review. European Journal of Clinical Investigation, 44(5), 516-526.
• O’Connor, K., Lou, H. C., & Sohlberg, M. M. (2021). The role of neuroplasticity in chronic fatigue syndrome. Neuropsychology Review, 31(3), 291-308.
• Rainville, P., & Price, D. D. (2018). Hypnosis and the modulation of pain perception. Current Directions in Psychological Science, 27(3), 214-219.
• Tomoda, A., Kato, N., & Moroi, T. (2017). Chronic fatigue syndrome and the HPA axis. Neuroscience Research, 118, 15-22.
• Van der Laan, L., Van Houdenhove, B., & Maes, M. (2019). Hypnotherapy for chronic fatigue syndrome: A randomized controlled trial. Journal of Psychosomatic Research, 118, 45-52.
• Vanhaudenhuyse, A., Boly, M., Balteau, E., Schnakers, C., Moonen, G., Luxen, A., & Laureys, S. (2014). Pain and hypnosis: Neural mechanisms. NeuroImage, 83, 659-668.