Problemen bestaan niet, ze worden gemaakt: NLP en selectieve perceptie

In de praktijk van Neuro-Linguïstisch Programmeren (NLP) wordt vaak gesteld: “Een probleem is slechts een probleem omdat al het andere wat niet het probleem is, wordt weggelaten” (Bandler & Grinder, 1975). Dit principe sluit nauw aan bij het concept van selectieve perceptie, waarbij het menselijk brein voortdurend informatie filtert om slechts een deel van de werkelijkheid bewust te verwerken (O’Connor & Seymour, 1995).

Volgens het NLP-model baseren mensen hun waarneming op interne representaties van ervaringen, gevormd door een combinatie van persoonlijke overtuigingen, waarden en eerdere ervaringen. Hierbij spelen cognitieve processen zoals generalisatie, weglating en vervorming een belangrijke rol (Dilts, 1998). Het principe dat een probleem ontstaat doordat alles wat niet met het probleem te maken heeft wordt weggelaten, sluit aan bij het proces van ‘deletion’ (weglating) zoals beschreven in het Meta-model van NLP (Bandler & Grinder, 1975).

Neurowetenschappelijk onderzoek ondersteunt dit concept van selectieve aandacht en perceptie. Zo tonen studies aan dat het reticulair activeringssysteem (RAS), een netwerk in de hersenstam, fungeert als een neurologisch filter dat bepaalt welke informatie tot het bewustzijn doordringt (Baars & Gage, 2010). Wanneer een individu zich sterk richt op een bepaald probleem, activeert het RAS het brein om vergelijkbare informatie te selecteren, waardoor alternatieve perspectieven automatisch uit het bewustzijn verdwijnen (Posner & Petersen, 1990).

Praktisch toegepast betekent dit dat het verschuiven van aandacht en het bewust herkaderen (reframing) van situaties tot nieuwe inzichten en oplossingen kan leiden. Door zich bewust te worden van de informatie die wordt weggefilterd en expliciet aandacht te schenken aan genegeerde elementen, ontstaan mogelijkheden om problemen op te lossen of te herdefiniëren (Dilts & DeLozier, 2000).

Zo stelt Dilts (1998) dat effectieve NLP-interventies erop gericht zijn cliënten te helpen hun interne filters bewust aan te passen. Dit wordt gedaan door middel van technieken zoals het Meta-model, waarbij gerichte vragen worden gesteld om ontbrekende informatie te achterhalen en de perceptie van het probleem te verbreden.

Concluderend benadrukt het NLP-principe dat een probleem een gevolg is van selectieve aandacht en perceptuele filters, ondersteund door cognitieve en neurowetenschappelijke inzichten. Bewustwording en actieve herprogrammering van deze filters bieden krachtige mogelijkheden om anders met problemen om te gaan en tot creatieve oplossingen te komen.

Referenties:

• Baars, B. J., & Gage, N. M. (2010). Cognition, Brain, and Consciousness: Introduction to Cognitive Neuroscience (2nd ed.). Academic Press.
• Bandler, R., & Grinder, J. (1975). The Structure of Magic, Vol I. Science and Behavior Books.
• Dilts, R. (1998). Modeling with NLP. Meta Publications.
• Dilts, R., & DeLozier, J. (2000). Encyclopedia of Systemic NLP and NLP New Coding. NLP University Press.
• O’Connor, J., & Seymour, J. (1995). Introducing NLP: Psychological Skills for Understanding and Influencing People. Thorsons.
• Posner, M. I., & Petersen, S. E. (1990). The Attention System of the Human Brain. Annual Review of Neuroscience, 13, 25-42.